F. Verbonden Partijen

Het openbaar belang dat door de verbonden partij wordt behartigd

De Gemeenschappelijke Regeling Omgevingsdienst Regio Arnhem (ODRA) is per 1 april 2013 gestart. Gemeente Rheden heeft de uitvoering van de vergunningverlening, toezicht en handhaving op het gebied van milieu (milieu-vth-taken) ondergebracht in ODRA. Doel van de samenwerking in deze regeling is kwaliteitsverbetering, het verhogen van de robuustheid en het efficiënter kunnen uitvoeren van deze grotendeels wettelijk voorgeschreven taken.

Zeggenschap gemeente

De portefeuillehouder is lid van het Algemeen Bestuur dat bestaat uit 11 personen. Van de 117 stemmen heeft Rheden 8 stemmen. Het Dagelijks Bestuur bestaat uit 5 leden. Eén lid vertegenwoordigt de gemeenten Doesburg, Renkum, Rheden en Rozendaal.

Programmadoelstelling

ODRA levert met name een bijdrage aan de programmadoelstellingen van programma 2 Leefomgeving.

De beleidsvoornemens

Uitvoering geven aan de milieu-vth-taken door middel van een dienstverleningsovereenkomst en een jaarlijks uitvoeringsprogramma. ODRA draagt zo bij aan het behouden en verbeteren van een gezonde, veilige en duurzame leefomgeving (Programma Leefomgeving). In 2024 heeft ODRA een Meerjarenprogramma 2025-2028 opgesteld. Het MJP stuurt op landelijke, regionale en lokale milieudoelstellingen. Specifiek is uitgewerkt hoe ODRA goed kan aansluiten op de opgaven van de partners. Met haar kennis van de Rhedense bedrijven draagt ODRA ook bij aan het tegengaan van ondermijning (Programma Bestuur en organisatie, thema Integrale veiligheid).

We gaan verder met de pilot om milieu(beleids)advisering rond de thema's geluid, lucht, externe veiligheid etc. bij ODRA te beleggen en regionaal de milieusamenwerking te versterken. In de hele regio is het milieutaakveld kwetsbaar (vaak eenpitters) en hebben we allemaal te maken met de deregulering van de milieuregels met de Omgevingswet. Zo kunnen we bovendien de specialistische milieukennis bij ODRA (tbv de milieu-vth-taken) nog beter benutten en beleid en uitvoering beter met elkaar verbinden.

Landelijk is in het Interbestuurlijk programma Versterking VTH (IBP-VTH; 2023-2024) gewerkt aan de versterking van het landelijk milieu-vth-stelsel naar aanleiding van het rapport van de Commissie van Aartsen (2022). Zomer 2023 zijn onder meer criteria vastgesteld voor robuuste omgevingsdiensten. Opvolging hiervan kan alleen met minder omgevingsdiensten in Gelderland. ODRA voorziet bovendien vanuit de eigen praktijk niet robuust meer te zijn over 5-10 jaar, vooral vanwege de steeds complexere maatschappelijke opgaven en eisen aan de bedrijfsvoering. ODRA verkent daarom diverse toekomstscenario's, waaronder fusie met de Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN). De provincie Gelderland heeft aangegeven voorkeur te hebben voor één Gelderse omgevingsdienst.

Bezuinigingen

In het kader van het ravijnjaar 2026 heeft ODRA zelf en samen met de gemeentelijke partners gezocht naar mogelijke besparingen. Mogelijkheden zijn beperkt vanwege wettelijke verplichtingen, landelijke kwaliteitsverbetering, regionale afspraken en de al uitgevoerde inzet van ODRA op besparingen op de bedrijfsvoering afgelopen jaren. Desondanks is een bijstelling van €244k afgesproken op het gezamenlijke gemeentelijke takenpakket. Voor 2025 betreft het incidentele besparingen en dan met name vooralsnog geen uitbreiding van de formatie van gezamenlijke milieuadviseurs. Voor 2026 en verder zetten we regionaal, in lijn met onze interne bezuinigingen, in op structurele besparing vanuit de inhoud en dan met name via de actualisatie van het risicomodel voor het bepalen van het periodieke milieutoezicht (soort en frequentie van controles). De in eerste instantie afgesproken eigen bijdrage aan ODRA voor 2025 is verder via bijstelling van het werkprogramma 2025 van Rheden, naar beneden bijgesteld conform de intern aangehouden inflatiecorrectie van 3%.

Financiële informatie

Tabel: Financieel overzicht

NB

• De eigen bijdrage aan ODRA is in 2023 verhoogd vanwege de Omgevingswet en een incidentele verhoging vanuit het klimaatbudget voor energiecontroles.
• Sinds 2024 zijn de kosten van de vervanging van de milieuadviseur ro en geluid door ODRA in de eigen bijdrage verwerkt.

Risico’s

ODRA werkt sinds 2020 met het systeem van beheerste outputfinanciering. Outputfinanciering brengt een aantal (financiële) risico’s met zich mee, we noemen de volgende:

• Meer vraag (vergunningen, milieumeldingen, klachtmeldingen etc.) door Rheden dan waar in de begroting van Rheden rekening mee is gehouden. Dit speelt met name bij klachtmeldingen. Daar is afgelopen jaren sprake van een sterke toename. Dit is in ieder geval deels een landelijke trend. ODRA werkt aan verbetering van de registratie om meer inzicht en grip te krijgen.
• Minder vraag door andere partners dan waar in de begroting van ODRA rekening is gehouden. Wanneer de vraag sterk afneemt, kunnen waarschijnlijk niet alle vaste kosten worden gedekt en wordt van alle partners een aanvullende bijdrage gevraagd.

ODRA heeft afgelopen jaren laten zien goed te sturen op begroting en werkprogramma's. ODRA heeft een algemene reserve van 644k (raming eind 2024) om tegenvallers zelf op te vangen.
Financiering per product en per partner leent zich echter steeds minder voor de financiële organisatie van ODRA. In het eerdergenoemde IBP-VTH zijn voorstellen uitgewerkt voor verbetering van de financiering van de omgevingsdiensten. Dit biedt kansen voor verbetering voor ODRA. Wel zal het administratieve en herverdelingskosten met zich meebrengen. In de loop van 2025 zal dit duidelijker worden.

Verder zijn algemene financiele risico's:

• Met de invoering van de Omgevingswet in 2024 zijn taken veranderd en taken verschoven tussen ODRA, provincie en gemeenten. Er zijn nog geen echte ervaringscijfers. ODRA heeft voor de veranderingen een conservatieve capaciteitinschatting meegenomen.
• ODRA heeft een prijsstijging van 4,3% begroot. Vanwege schaarste van specialisten op de arbeidsmarkt en daardoor noodzakelijke inhuur van duurdere extrene medewerkers is het risico echter reëel dat de werkelijke prijsstijgingen hoger uitvallen.
• Ondanks dat is gezocht naar realistische besparingsopties, is onzeker of ODRA de opgelegde bezuiniging in de praktijk helemaal weet te realiseren.