Opbouw begroting en leeswijzer

De programmabegroting 2025-2028 bestaat uit 5 delen:

1. Financiële inleiding
2. Programma's
   1. Samenleving; dit programma omvat de thema’s: Bestaanszekerheid, Gezond en vitaal van -10 maanden tot 100+ jaar, De sociale basis
   2. Leefomgeving; dit programma omvat de thema’s: Energie- en warmtetransitie, Vernieuwing omgevingsbeleid, Volkshuisvesting, Economische ontwikkeling, Biodiversiteit, erfgoed en landschap, Inrichting en beheer openbare ruimte en Mobiliteit en infra.
   3. Bestuur en organisatie; dit programma omvat de thema’s: Dienstverleningsagenda, Kansgelijkheid en inclusie, Inwonersparticipatie, Regionale samenwerking en internationale betrekkingen, Ontwikkeling organisatie, Integrale veiligheid, Nieuwkomers en Compliance.
3. Paragrafen (lokale heffingen, weerstandsvermogen en risicobeheersing, onderhoud kapitaalgoederen, financiering, bedrijfsvoering, verbonden partijen, grondbeleid en openbaarheidsparagraaf wet open overheid). De paragraaf Bedrijfsvoering omvat de thema’s: digitale toegankelijkheid van dienstverlening aan de inwoners, ondernemers en instellingen (Digitaal Rheden), goed werkgever- en werknemerschap, samenwerking derden (opdrachtgever- en opdrachtnemer-schap), verbeteren structurele inrichting van interne (administratieve) processen en systemen, transparante en kwalitatieve sturing.
4. Financiële begroting
5. Bijlagen

1. Financiële inleiding

Dit onderdeel bevat zowel een beleidsmatige beschouwing op de huidige situatie als een financiële uiteenzetting op het komende jaar op hoofdlijnen.

2. Programma’s

Naar aanleiding van de aanbevelingen van het rekenkameronderzoek naar de programmabegroting, is het traject “doorontwikkeling programmabegroting” in 2021 gestart. Het doel hiervan is om te zorgen dat de programmabegroting, en de daaropvolgende P&C documenten qua inhoud en proces beter aansluiten bij de behoefte van de Raad. Daarnaast is het doel om te zorgen dat de programmabegroting een coherent stuk wordt dat voldoende basis biedt voor de Raad om besluiten te nemen en de controlerende taak uit te voeren. Met de financiële commissie is in februari 2021 een groeipad afgesproken.

De verschillende programma’s zijn opgebouwd aan de hand van de visie, thema's doelen (met indicatoren) en resultaten. Per thema zijn tevens de benodigde middelen opgenomen. In het programma wordt beschreven wat we willen bereiken, de doelen. Per doel is opgenomen welke nieuwe dingen we daarvoor gaan opleveren, de resultaten. Hiermee wordt een duidelijke relatie gelegd met de 3 W-vragen: wat willen we bereiken? (doel); wat gaan we daarvoor doen? (resultaat) en wat mag het kosten?

De doelen zijn zoveel mogelijk specifiek, concreet en meetbaar geformuleerd met behulp van indicatoren. Ook geven we inzicht in de risico's bij het niet halen van de doelen. De teksten zijn veel bondiger. Per doel zijn de relevante beleidsdocumenten opgenomen en we werken met hyperlinks zodat u deze beleidsdocumenten eenvoudig kunt openen. Meer achtergrond informatie is daarmee eenvoudig te vinden in de achterliggende documenten en onze begroting wordt uiteindelijk korter en daarmee beter leesbaar.

Voor de indicatoren werken we zoveel mogelijk met zogenaamde maatschappelijk effect indicatoren. Hiermee maken we zichtbaar en meetbaar of het doel een concrete bijdrage levert voor onze inwoner en omgeving. Waar dit niet mogelijk is werken we met resultaat-, proces- of inspanningsindicatoren. Het is een gezamenlijke ambitie om enerzijds het abstractieniveau van de doelen en bijbehorende indicatoren aan te laten sluiten bij de behoefte van ons bestuur, en anderzijds resultaten specifiek en meetbaar te maken voor de verantwoording.

Bij elk programma is een inleidende visie op het programma opgenomen, waarbij er ruimte is voor achtergrond, actualiteit maar ook risico’s die voor het programma spelen. Hiermee geven we een verdere invulling van de motie "niet direct Rijk rekenen" (vastgesteld op 6 juli 2021). Daarnaast zijn in de programmabegroting de resultaten meer concreet (activiteitgericht) opgeschreven en beperkt tot de ‘nieuwe dingen’ (zgn. “growing concern”). Bovendien is voor deze resultaten, waar mogelijk, een inschatting van de kosten opgenomen. Per thema is een financiële tabel opgenomen met de baten en lasten, dit omvat zowel “growing” – als “going” concern. Elk programma wordt afgesloten met de relevante verbonden partijen en een totaaloverzicht van

baten en lasten en eventuele onttrekkingen en toevoegingen aan reserves.  
Tot slot blijven wij inzetten op het sturen op impact voor de Rhedense samenleving. De VNG-leidraad voor SDG-indicatoren (Sustainable Development Goals) zullen wij de komende jaren daarom meer in lijn brengen met onze begroting. Voor een overzicht van de SDG-indicatoren verwijzen wij u graag naar bijlage SDG's per programma.
Op naar een groenere, socialere en als dichterbij ervaren gemeente!

3. Paragrafen

1. Paragraaf Bedrijfsvoering; een inleidende paragraaf over de taakvelden van de afdeling bedrijfsvoering. Deze komt qua opzet overeen met de programma’s
2. Lokale heffingen; in de paragraaf lokale heffingen wordt ingegaan op de ontwikkelingen van de belastingen en heffingen en de consequenties voor onze inwoners. Daarbij wordt aandacht besteed aan de totstandkoming van de tarieven en de beleidskeuzes die daaraan ten grondslag liggen. Verder wordt inzicht gegeven in de kostendekking van een heffing.
3. Weerstandsvermogen en risicobeheersing; hierbij wordt inzicht gegeven in de financiële risico’s inclusief beheersingsmaatregelen en de mate waarin de gemeente in staat is deze financieel op te vangen.
4. Onderhoud kapitaalgoederen; in deze paragraaf wordt inzicht gegeven in het beleidskader voor de openbare ruimte en de financiële consequenties van het onderhoud van kapitaalgoederen in die openbare ruimte.
5. Financiering; deze paragraaf bevat o.a. de beleidsvoornemens ten aanzien van de financieringsportefeuille en geeft inzicht in de rentelasten, het renteresultaat en de wijze waarop rente wordt toegerekend. Daarnaast geeft het inzicht in de financieringsbehoefte van de gemeente.
6. Verbonden partijen; het doel van deze paragraaf is de Raad inzicht te verschaffen in onze beleidsmatige en financiële betrokkenheid en risico’s in private en publiekrechtelijke organisaties.
7. Grondbeleid; de paragraaf grondbeleid geeft inzicht in het grondbeleid en de doelstellingen die worden nagestreefd. Tevens wordt in deze paragraaf de financiële positie van de grondexploitatie uiteengezet. Ook wordt inzicht verschaft in de resultaatverwachting van de grondexploitatie zoals deze blijkt uit de begroting 2025 in vergelijking met de prognoses volgens de overeenkomstige paragraaf in de laatste jaarrekening.

4. Financiële begroting

In het derde onderdeel van de programmabegroting zijn vooral de wettelijk voorgeschreven financiële overzichten opgenomen.

5. Bijlagen

Tot slot zijn in deze programmabegroting diverse bijlagen opgenomen.